In de 16de eeuw werden er al meldingen gemaakt van blauwe, kortharige katten die zowel in Rome als in Frankrijk voorkwamen, en in de 18de eeuw dook de naam Chartreux regelmatig op in diverse boeken en artikels als men het had over blauwe, kortharige katten uit Parijs. Naar verluid zouden deze katten afkomstig zijn uit een geïsoleerd liggende, bergachtige streek in Frankrijk met de naam ‘grand charteuse’. In dit gebied is sinds de 11de eeuw de ‘Orde van de Karthuizer Monniken’ gevestigd en in het klooster van deze monniken zouden sinds mensenheugenis al blauwe katten gehouden worden. Deze hypothese is zeer aannemelijk. In vroegere tijden hield men alleen dieren als deze nuttig waren. Katten waren erg geliefd omdat ze de in grote getallen aanwezige knaagdieren binnen de perken wisten te houden.
Aangezien het desbetreffende gebied moeilijk te bereiken was, hebben de katten zich niet kunnen vermengen met katten van elders, met als gevolg dat er in de loop van de tijd een populatie van nauw verwante, sterk op elkaar gelijkende katten ontstond.
Desondanks zijn er tot op de dag van vandaag geen bewijzen gevonden voor deze gang van zaken en het ontstaan van de chartreux en zijn naam blijven een mysterie. De gerichte fok is pas begonnen in de jaren twintig van de 20e eeuw in het midden en westen van Frankrijk.

Een effen blauwgrijze kat is een aantrekkelijk fenotype. De resultante van het ontbreken van een tabbypatroon met een verdunde zwarte hoofdkleur zodat er een egaal grijze vacht ontstaat kende vele liefhebbers in Frankrijk. Lokale grijze huiskatten, in de volksmond al eeuwenlang chartreux genoemd, werden geregistreerd bij de na 1900 opgerichte kattenorganisatie in Frankrijk en gekruist met geïmporteerde langharige perzen afkomstig uit Engeland. Hierdoor werd het type van de kat "chiquer", steviger van bouw, met een rondere kop en grotere gouden ogen. Ook de vacht werd dikker van structuur en dichter ingeplant.

Door de Tweede Wereldoorlog was het ras op sterven na dood. Er was slechts een handjevol katten over dat enigszins aan de standaard beantwoordde en men moest eigenlijk van voren af aan beginnen. Fokkers gingen verder met enkele effen blauwe dieren, vaak zonder stamboom, en kruisten die opnieuw met blauwe perzen van eigen bodem maar ook met geïmporteerde blauwe Brits kortharen die uit Engeland kwamen, een ras dat toentertijd qua uiterlijk grote gelijkenis vertoonde met de chartreux. Het ras begon in de jaren vijftig en zestig ook zijn weg te vinden naar andere landen en zo kwamen er chartreux naar België toe, maar ook naar Zwitserland. Ook in Nederland kwamen er Franse chartreux maar die werden hier toen als Brits korthaar beschouwd en gekruist met dieren van Engelse afstamming zodat het echte bestaan als Frans eigen ras in Nederland niet van de grond kwam toen. Wel burgerde de naam karthuizer in maar die beschreef toen eigenlijk enkel de blauwe variëteit van de Brits Korthaar.

De fokkers in Frankrijk en in België besloten vanaf de jaren zeventig om niet een mengeling te willen van de Franse chartreux en de Brits korthaar (die wat boller en ronder was en ook in andere kleurslagen voorkwam). Zij kozen ervoor om enkel met Franse dieren met het eigen type door te fokken. Dit leidde er uiteindelijk toe dat de chartreux als zelfstandig ras erkend werd door alle grote overkoepelende kattenfokorganisaties. Chartreux worden momenteel enkel raszuiver gefokt en liefhebbers en fokkers bevinden zich behalve in Frankrijk en België ook in onder andere Zwitserland, Duitsland, Amerika, Canada, Nederland en Italië.

De Chartreux is een middelgrote, gespierde en stevig gebouwde kat, en met name de katers maken een zeer forse indruk. Chartreux staan tamelijk hoog op de poten en hebben relatief grote voeten. De middellange staart is breed aan de aanzet en loopt taps toe in een mooie afgeronde punt. Teruggelegd over de rug reikt deze tot aan het kuiltje tussen de schouderbladen.
De kop van de Chartreux heeft een omgekeerde trapeziumvorm en is iets langer dan breed. De neusrug is recht, breed en lang en heeft geen stop. De oren zijn middelgroot en staan hoog op het hoofd, wat de kat een alerte uitdrukking bezorgt. De ogen zijn groot en mogen niet te rond zijn, en de buitenste ooghoeken buigen licht naar boven toe. Volwassen katers hebben uitgesproken katerwangen.
De Chartreux heeft een dubbele, glanzende vacht met een enigszins wollige ondervacht. De vacht mag niet aanliggen, maar staat van het lichaam af en voelt zacht aan.
Alle nuances blauw tussen bleek blauwgrijs tot dieper blauwgrijs zijn toegestaan, maar de voorkeur gaat uit naar katten met een bleek blauwgrijze vacht. Op de neus, snorhaarkussentjes, de achterkant van de oren en aan de randen van de voetjes is de vacht meer zilverkleurig. De oogkleur is goudgeel koper tot amberkleurig. De ogen mogen geen groene zweem vertonen, maar kleuren naarmate de kat ouder wordt wel wat lichter op. Neusleer en voetzolen dienen ook blauwgrijs te zijn. De kleur moet egaal doorgekleurd zijn zonder spooktekening of rossige gloed.

In grote lijnen komt het karakter van de Chartreux overeen met het karakter van de Brit. De Chartreux is een vriendelijke, goedgehumeurde kat met een evenwichtig en rustig karakter. Hij kan het goed vinden met soortgenoten, maar ook de omgang met honden geeft weinig problemen. Katten van dit ras zijn prima speelkameraadjes voor kinderen. Overweeg om 2 dieren aan te schaffen indien u niet veel thuis bent. De chartreux is een huiselijke, evenwichtige kat. Het is een stabiel gezelschapsdier dat goed samen gaat met andere huisdieren en kinderen. De meeste chartreux beschikken over een zacht stemgeluid en zijn niet erg vocaal ingesteld.

De chartreux is een vrij gezond ras dat makkelijk vijftien jaar oud kan worden. Het verdient aanbeveling als men met het ras fokt om fokdieren preventief na te laten kijken op twee bij het ras voorkomende erfelijke op termijn dodelijke problemen, cystenieren (PKD) en hypertrofische cardiomyopathie (HCM) via een echografisch onderzoek en/of DNA-test (voor cystenieren, PKD). Door het relatief zware gewicht van het ras is ook het laten nakijken van ouderparen en kittens op het voorkomen van patella luxatie (loszittende knieschijven) aan te bevelen.

bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Chartreux
https://www.raskatten.info/chartreux